Aort Yırtılması Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavi Yöntemleri
Image: Nil Taskin Digital Art
Aort yırtılması, kalpten çıkan ana atardamar olan aortun iç tabakasının yırtılmasıyla oluşan ve hayatı tehdit eden ciddi bir damar hastalığıdır. Genellikle ani başlayan, şiddetli göğüs veya sırt ağrısıyla kendini gösterir ve acil müdahale gerektirir. Bu yazıda, aort yırtılmasının nedenlerini, kimlerde görüldüğünü, belirtilerini, risk faktörlerini ve tedavi seçeneklerini detaylı şekilde ele alıyoruz.
Aort Yırtılması Nedir?
Aort yırtılması (aort diseksiyonu), kalpten çıkan en büyük damar olan aortun iç tabakasının yırtılması durumudur. Bu yırtık, kanın damar duvarı içinde ilerlemesine ve damar katmanlarının ayrılmasına neden olur. Son derece hayati tehlike taşıyan bir durumdur.
Neden Olur?
Aort yırtılması genellikle damar duvarını zayıflatan durumlarla ilişkilidir:
– Yüksek tansiyon (hipertansiyon) — en sık görülen neden
– Aort anevrizması (aortun balonlaşması)
– Genetik bağ dokusu hastalıkları (örneğin Marfan veya Ehlers-Danlos sendromu)
– Travma (özellikle trafik kazaları)
– Yoğun fiziksel efor veya aşırı stres
– İleri yaş damar duvarını zayıflatabilir
Kimlerde Görülür?
– Genellikle **60 yaş üzerindeki erkeklerde** daha sık görülür.
– Ancak genetik hastalığı olan genç bireylerde de ortaya çıkabilir.
– Toplumda çok yaygın değildir; yaklaşık **yılda 100 binde 2–3 kişi** etkilenir.
Image: Nil Taskin Digital Art
Belirtiler Nelerdir?
– Ani başlayan, şiddetli ve yırtılır gibi hissedilen **göğüs ya da sırt ağrısı**
– Nefes darlığı
– Bayılma
– Nabız farkı (kollarda eşitsizlik)
– Ani tansiyon düşüşü ve şok tablosu
Riskler ve Ölüm Oranı
– Tedavi edilmediğinde ilk 24 saatte ölüm oranı %25–50 civarındadır.
– Zamanında cerrahi veya endovasküler tedavi ile hayatta kalma şansı önemli ölçüde artar.
– Erken tanı ve hızlı müdahale **hayat kurtarıcıdır**.
Sonuç
Aort yırtılması, hızlı teşhis ve müdahale gerektiren, nadir ama ölümcül bir damar hastalığıdır. Özellikle hipertansiyon hastalarının ve ileri yaştakilerin bu konuda dikkatli olması önemlidir. Ani ve şiddetli göğüs-sırt ağrısı yaşayan bir kişi derhal acile başvurmalıdır.
Nil Taşkın