Happy Holidays Turkey / İyi Tatiller Türkiye
Image: Nil Taskin
Biliyorum Türkiye’de yaşayanlar şu anda bayram havasına girdiler çoktan. Ama ben bu bayramı yeni değil, hiç bir zaman kutlamadım, adetimi de bozacak değilim.
Oldukça otoriter bir dedem olduğu için kendisi bütün çocuklarına, aile doktoruna, ailenin avukatına, sekreterine şeklinde, kim var kim yoksa birer kurban kestirirdi… Sizin anlayacağınız her bayram bizim arka bahçede en az 8-9 kurban kesilirdi. Kendisinden sonra da bir süre daha devam eden bu aile geleneği, neyse ki sonraki yıllarda terk edildi.
Bütün çocukluğum o bir hafta boyunca sadece yoğurt, ekmek yiyerek geçerdi, taze et kokusundan hiç hoşlanmadım. Buzdolabının kapağını bile açmak istemezdim. Kesim esnasında çocuklar eve gönderilirdi tabii ki, bazıları kesilen kurbanlara pencereden kaçamak bakışlar atan kuzenlerimin aksine, kesilen kurbanlara hiç bakmadım, hep perdelerin kapalı tarafında dururdum.
Tamam doğanın kanunu, yaşamımızı devam ettirmek için et yiyoruz, ama bunu, en ilkel dinlere taş çıkartacak şekilde, “Tanrıya bir can kurban etmeyi”, kutlamak?! Akıl alacak şey değil…
Bütün toplumların, tatillere olduğu gibi, toplu kutlama ve seramonilere de ihtiyacı vardır, bunu reddetmiyorum. Çocuk denecek yaşlarda toptan redderdim de, ‘bayram da neymiş’ diye… Olgunlaştıkça ve birikiminiz arttıkça, daha farklı bakıyorsunuz dünyaya haliyle. Bizim de bunca yıllık köklü tarihimizden günümüze taşıdığımız kültürel kutlamalarımız ve bayramlarımız var aslında. Kökü doğadaki değişimleri kutlamaya dayalı bütün festival ve bayramları çok seviyorum.
Oktoberfest, Halloween, Thanksgiving aslında her üçü de hasat toplama döneminin bayramlarıdır, hasat toplanmasının kutlanmasıdır. Tıpkı bizde de Hıdırellez ve Nevruz’un doğanın uyanışını, baharın gelişini kutlaması gibi. Japonlar da aynı dönem Cherry Blossom (Kiraz Festivali) ile baharın gelişini kutlar mesela ve pek çok diğer kültürde de doğanın uyanışı Easter/Paskalya adı ile kutlanır. Christmas/Noel de dini bir temeli var gibi görünse de, aslında doğanın değişimine dayalıdır. Kışın ortasında, karlar, çam ağaçları, şöminelerde yanan çıtır çıtır odunlar, hediye alış verişi vs. ile muhteşem bir kış şöleni olarak kutlanır. Bunun dışında da doğaya dayanmayan bayramlara maalesef ben sempati ile bakamıyorum.
Amerikalıların her dini bayramda, sekülerlik ve tatil ruhunu paylaşmak için tercih ettikleri kutlama biçimiyle; Ben de size, iyi tatiller diliyorum.
İki sene sonra gelen not (24 Eylül 2015): Aslında burada değindiğim konuyu biz zaten yıllardır ‘İyi Bayramlar’ dileyerek aşmışız, ama bunu yazarken belli ki İngilizce düşünüp Türkçe yazmışım.
Nil Taşkın